„Þá sýndu stjórnvöld kjark“ Smári Jökull Jónsson skrifar 10. desember 2025 22:03 Halla Þorvaldsdóttir er framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagsins. Vísir/Sigurjón Meirihluti almennings er fylgjandi stjórnvaldsaðgerðum til að sporna við ofþyngd barna. Krabbameinsfélagið segir offitu nú einn stærsta orsakavald krabbameina hérlendis sem hægt er að vinna gegn. Í niðurstöðum NORMO heilsufarsrannsóknarinnar sem birtar voru í síðustu viku kom fram að eitt af hverjum fjórum börnum á Íslandi er í ofþyngd og er hlutfallið hærra hér á landi en hinum Norðurlöndunum. Offita er nú hérlendis einn stærsti orsakavaldur krabbameina sem hægt er að vinna gegn. Þegar börn eru með ofþyngd eða offitu er aukin hætta á ýmsum sjúkdómum á fullorðinsárum, meðal annars krabbameinum. „Það var þess vegna sem krabbameinfélögin fóru í það að vinna í þessu máli,“ sagði Halla Þorvaldsdóttir framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagið í viðtali í kvöldfréttum Sýnar. „Félögin fóru í þríþættar aðferðir, rýndu allar vísindarannsóknir um stjórnvaldsaðgerðir og árangur sem hægt er að leiða af þeim, settu fram ráðleggingar til stjórnvalda og könnuðu svo afstöðu almennings til aðgerða.“ „Þetta var eiginlega alveg stórkostlegt“ Samkvæmt könnun sem norrænu krabbameinsfélögin létu gera er meirihluti almennings hlynntur stjórnvaldsaðgerðum vegna ofþyngdar barna. „Þetta var eiginlega alveg stórkostlegt að fá því við vitum að það er oft erfitt fyrir stjórnvöld að setja fram aðgerðir sem hægt er að túlka sem inngrip í okkar daglega líf, mörgum finnst það ósmart,“ segir Halla en bætir við að þegar almenningur sé spurður út í aðgerðir til að koma í veg fyrir heilbrigðisvandamál barna þá sé staðan alls ekki þannig. Í könnuninni kemur meðal annars fram stuðningur við aukna skattlagningu á óhollan mat og sykraða drykki og að gripið sé til aðgerða um markaðssetningu og merkingu matvara. „Stjórnvöld geta treyst því að þau hafa stuðning meirihluta almennings að grípa til aðgerða sem geta verndað börn og unglinga fyrir því að lenda í ofþyngd eða offitu í framtíðinni.“ Nýr matarvefur sem einfalda á fólki lífið Nýverið opnaði vefurinn Gott&Einfalt en hann er samstarfsverkefni SÍBS og Krabbameinsfélagsins. Uppskriftir á vefnum taka mið af opinberum ráðleggingum um mataræði og á einfaldan hátt er hægt að útbúa bæði vikumatseðil og innkaupalista. Einnig er hægt að flokka uppskriftir á einfaldan hátt, allt frá barnvænum, millimáli og nesti til hátíðauppskrifta. „Við vitum að það er ekki nóg að segja fólki, við verðum að rétta því tól og tæki. Á þessum vef eru gagnlegar upplýsingar en líka mikið safn af uppskriftum, einföldum og tiltölulega hagstæðum“ „Að einfalda okkur lífið, það er það sem við þurfum. Meira að segja eru fullt af jólauppskriftum á þessum vef,“ sagði Halla brosandi. „Versta sem við getum gert er að gera ekkert“ Halla segir forvarnarstarf mikilvægt og að aðrir horfi hingað til lands og þeirra aðgerða sem stjórnvöld gripu til svo hægt væri að minnka líkur á lungnakrabbameini með því að draga úr reykingum. „Við náðum gríðarlegum árangri hér á landi einmitt með stjórnvaldsaðgerðum. Með því að hækka verð, fela tóbak í búðum og banna staði sem mátti reykja á og svo framvegis. Þarna sýndu stjórnvöld kjark, enginn held ég myndi vilja fara til baka.“ Alma Möller heilbrigðisráðherra greindi á dögunum frá fyrirhugaðri þingsályktunartillögu með aðgerðum sem sporna eigu við offitu og ekki síst hjá börnum. Halla segir orð ráðherra skiptir máli og er vongóð um árangur í framtíðinni. „Það versta sem við getum gert er að sitja með hendur í skautum og gera ekki neitt. Við viljum öll börnunum okkar hið besta og þetta er liður í því“ Krabbamein Heilbrigðismál Börn og uppeldi Neytendur Matur Mest lesið Skilur að starfsfólk hafi ekki viljað afgreiða manneskju með hakakross Innlent Tveir fluttir á spítala vegna umferðarslyss í Biskupstungum Innlent Aðstæður bágbornar á spítalanum til að mæta svo miklu álagi Innlent Bjarnveig Birta og Stein Olav sigurvegarar forprófkjörs Innlent „Ég fæddist inn í pólitískan líkama“ Innlent Eldur í íbúð við Snorrabraut Innlent Sjúklingar ekki lengur í bílageymslu bráðamóttökunnar Innlent Þingmenn bannaðir á krám vegna skattahækkana Erlent Vopnahlé Trumps hélt í nokkrar klukkustundir Erlent Krafa um fjöldabrottvísanir fólks nemur land á Íslandi Innlent Fleiri fréttir Skýrsla ráðherra svari ekki mikilvægum spurningum um brúun bilsins Aðstæður bágbornar á spítalanum til að mæta svo miklu álagi Tveir fluttir á spítala vegna umferðarslyss í Biskupstungum Bjarnveig Birta og Stein Olav sigurvegarar forprófkjörs „Ég fæddist inn í pólitískan líkama“ Eldur í íbúð við Snorrabraut Skilur að starfsfólk hafi ekki viljað afgreiða manneskju með hakakross Sjúklingar ekki lengur í bílageymslu bráðamóttökunnar Sameiningu Dalabyggðar og Húnaþings vestra hafnað Píratar vilja ganga til viðræðna um sameiginlegt framboð Mikilvægt að geyma stafræn gögn innan lögsögunnar Bæjarskrifstofur fluttar: „Þetta húsnæði er barn síns tíma“ Óttast að fólk sleppi að kaupa lyf vegna minni greiðsluþátttöku Munu reyna að fá nýju virkjunarleyfi hnekkt Vara fólk við póstum og skilaboðum frá Grundarheimilunum Vara við póstum frá Grund og „jafnréttisþreyta“ Stuðningsyfirlýsing Össurar eins og koss dauðans Fjárlög, skattar og skipti á dánarbúum á laugardagsþingi Þau fái heiðurslaun listamanna Flúði lögregluna en reyndist allsgáð Mikilvægt að geyma stafræn gögn innan lögsögunnar Beitir sér ekki fyrir sveigjanlegri tilhögun fæðingarorlofs Afrituðu viðkvæmar heilsufarsupplýsingar úr kerfinu Kallar eftir samtali: Ekki spurning hvort heldur hvenær næsta slys verður Vill að allt verði gert til að ná bróður hans úr sprungunni Einn fluttur á slysadeild vegna brunans Vill finna bróður sinn „Þessar fréttir ollu mér og fleirum vanlíðan“ Bergþór með brjósklos og blæs á slúður Virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar endurnýjað Sjá meira
Í niðurstöðum NORMO heilsufarsrannsóknarinnar sem birtar voru í síðustu viku kom fram að eitt af hverjum fjórum börnum á Íslandi er í ofþyngd og er hlutfallið hærra hér á landi en hinum Norðurlöndunum. Offita er nú hérlendis einn stærsti orsakavaldur krabbameina sem hægt er að vinna gegn. Þegar börn eru með ofþyngd eða offitu er aukin hætta á ýmsum sjúkdómum á fullorðinsárum, meðal annars krabbameinum. „Það var þess vegna sem krabbameinfélögin fóru í það að vinna í þessu máli,“ sagði Halla Þorvaldsdóttir framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagið í viðtali í kvöldfréttum Sýnar. „Félögin fóru í þríþættar aðferðir, rýndu allar vísindarannsóknir um stjórnvaldsaðgerðir og árangur sem hægt er að leiða af þeim, settu fram ráðleggingar til stjórnvalda og könnuðu svo afstöðu almennings til aðgerða.“ „Þetta var eiginlega alveg stórkostlegt“ Samkvæmt könnun sem norrænu krabbameinsfélögin létu gera er meirihluti almennings hlynntur stjórnvaldsaðgerðum vegna ofþyngdar barna. „Þetta var eiginlega alveg stórkostlegt að fá því við vitum að það er oft erfitt fyrir stjórnvöld að setja fram aðgerðir sem hægt er að túlka sem inngrip í okkar daglega líf, mörgum finnst það ósmart,“ segir Halla en bætir við að þegar almenningur sé spurður út í aðgerðir til að koma í veg fyrir heilbrigðisvandamál barna þá sé staðan alls ekki þannig. Í könnuninni kemur meðal annars fram stuðningur við aukna skattlagningu á óhollan mat og sykraða drykki og að gripið sé til aðgerða um markaðssetningu og merkingu matvara. „Stjórnvöld geta treyst því að þau hafa stuðning meirihluta almennings að grípa til aðgerða sem geta verndað börn og unglinga fyrir því að lenda í ofþyngd eða offitu í framtíðinni.“ Nýr matarvefur sem einfalda á fólki lífið Nýverið opnaði vefurinn Gott&Einfalt en hann er samstarfsverkefni SÍBS og Krabbameinsfélagsins. Uppskriftir á vefnum taka mið af opinberum ráðleggingum um mataræði og á einfaldan hátt er hægt að útbúa bæði vikumatseðil og innkaupalista. Einnig er hægt að flokka uppskriftir á einfaldan hátt, allt frá barnvænum, millimáli og nesti til hátíðauppskrifta. „Við vitum að það er ekki nóg að segja fólki, við verðum að rétta því tól og tæki. Á þessum vef eru gagnlegar upplýsingar en líka mikið safn af uppskriftum, einföldum og tiltölulega hagstæðum“ „Að einfalda okkur lífið, það er það sem við þurfum. Meira að segja eru fullt af jólauppskriftum á þessum vef,“ sagði Halla brosandi. „Versta sem við getum gert er að gera ekkert“ Halla segir forvarnarstarf mikilvægt og að aðrir horfi hingað til lands og þeirra aðgerða sem stjórnvöld gripu til svo hægt væri að minnka líkur á lungnakrabbameini með því að draga úr reykingum. „Við náðum gríðarlegum árangri hér á landi einmitt með stjórnvaldsaðgerðum. Með því að hækka verð, fela tóbak í búðum og banna staði sem mátti reykja á og svo framvegis. Þarna sýndu stjórnvöld kjark, enginn held ég myndi vilja fara til baka.“ Alma Möller heilbrigðisráðherra greindi á dögunum frá fyrirhugaðri þingsályktunartillögu með aðgerðum sem sporna eigu við offitu og ekki síst hjá börnum. Halla segir orð ráðherra skiptir máli og er vongóð um árangur í framtíðinni. „Það versta sem við getum gert er að sitja með hendur í skautum og gera ekki neitt. Við viljum öll börnunum okkar hið besta og þetta er liður í því“
Krabbamein Heilbrigðismál Börn og uppeldi Neytendur Matur Mest lesið Skilur að starfsfólk hafi ekki viljað afgreiða manneskju með hakakross Innlent Tveir fluttir á spítala vegna umferðarslyss í Biskupstungum Innlent Aðstæður bágbornar á spítalanum til að mæta svo miklu álagi Innlent Bjarnveig Birta og Stein Olav sigurvegarar forprófkjörs Innlent „Ég fæddist inn í pólitískan líkama“ Innlent Eldur í íbúð við Snorrabraut Innlent Sjúklingar ekki lengur í bílageymslu bráðamóttökunnar Innlent Þingmenn bannaðir á krám vegna skattahækkana Erlent Vopnahlé Trumps hélt í nokkrar klukkustundir Erlent Krafa um fjöldabrottvísanir fólks nemur land á Íslandi Innlent Fleiri fréttir Skýrsla ráðherra svari ekki mikilvægum spurningum um brúun bilsins Aðstæður bágbornar á spítalanum til að mæta svo miklu álagi Tveir fluttir á spítala vegna umferðarslyss í Biskupstungum Bjarnveig Birta og Stein Olav sigurvegarar forprófkjörs „Ég fæddist inn í pólitískan líkama“ Eldur í íbúð við Snorrabraut Skilur að starfsfólk hafi ekki viljað afgreiða manneskju með hakakross Sjúklingar ekki lengur í bílageymslu bráðamóttökunnar Sameiningu Dalabyggðar og Húnaþings vestra hafnað Píratar vilja ganga til viðræðna um sameiginlegt framboð Mikilvægt að geyma stafræn gögn innan lögsögunnar Bæjarskrifstofur fluttar: „Þetta húsnæði er barn síns tíma“ Óttast að fólk sleppi að kaupa lyf vegna minni greiðsluþátttöku Munu reyna að fá nýju virkjunarleyfi hnekkt Vara fólk við póstum og skilaboðum frá Grundarheimilunum Vara við póstum frá Grund og „jafnréttisþreyta“ Stuðningsyfirlýsing Össurar eins og koss dauðans Fjárlög, skattar og skipti á dánarbúum á laugardagsþingi Þau fái heiðurslaun listamanna Flúði lögregluna en reyndist allsgáð Mikilvægt að geyma stafræn gögn innan lögsögunnar Beitir sér ekki fyrir sveigjanlegri tilhögun fæðingarorlofs Afrituðu viðkvæmar heilsufarsupplýsingar úr kerfinu Kallar eftir samtali: Ekki spurning hvort heldur hvenær næsta slys verður Vill að allt verði gert til að ná bróður hans úr sprungunni Einn fluttur á slysadeild vegna brunans Vill finna bróður sinn „Þessar fréttir ollu mér og fleirum vanlíðan“ Bergþór með brjósklos og blæs á slúður Virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar endurnýjað Sjá meira