Tómatuppskriftir 15. júní 2004 00:01 Tómatar eru bragðmestir ef þeir fá að þroskast á plöntunni og ekki síst ef þeir eru ræktaðir úti undir berum himni í mikilli sól. Bragð tómatanna breytist töluvert við eldun og verður sætara og mildara. Tómatar eru frábærir í samansoðna rétti þar sem þeir draga mjög auðveldlega fram bragð annars hráefnis auk þess sem þeir innihalda sitt eigið bragðaukandi efni. Þar sem tómathýðið er ómeltanlegt og nokkuð seigt reynist oft nauðsynlegt að afhýða tómata fyrir matreiðslu. Auðveldasta aðferðin til að ná hýðinu af er að bregða tómötunum fyrst í sjóðandi vatn og svo í kalt vatn. Við sósugerð er óþarfi að afhýða tómatana, auðveldara er að sjóða þá í sósuna, merja þá, sjóða áfram og sía svo sósuna ef hún á að vera örðulaus. Algengustu sósurnar eru auðvitað tómatsósan, sem er alveg örðulaus, pitsu- og pastasósur eru minna síaðar og að lokum er það salsasósan sem er ekkert síuð. Næringargildi niðursoðinna tómatvara er eitthvað skert miðað við ferskt hráefni auk þess sem ýmiskonar viðbótarefnum er oft blandað saman við til dæmis sykri, salti og jafnvel rot- og þráavarnarefnum. Eftir suðu má frysta tómata bæði í heilu lagi og sem mauk. Hér á eftir fara uppskriftir að gómsætum tómatréttum. Íslensk tómatsúpa 1 íslensk gulrót (ef til er, annars 1 appelsínugul íslensk paprika, lítil) 1 gul íslensk paprika, lítil 25 g íslenskt smjör 800 g íslenskir tómatar, vel þroskaðir 2 tsk. ferskt íslenskt timjan, saxað 1 tsk. ferskt íslenskt rósmarín, saxað nýmalaður pipar salt 3/4 l íslenskt vatn 2-3 msk. íslenskur graslaukur, saxaður íslenskur fetaostur til að setja út í Gulrótin og paprikan skornar í litla teninga. Smjörið brætt í potti og gulrót og paprika látnar krauma í því við fremur vægan hita í nokkrar mínútur. Tómatarnir saxaðir og settir út í ásamt kryddjurtum, nokkuð miklum pipar og salti. Hitað að suðu og látið malla við hægan hita í 25-30 mínútur. Þá er súpan smökkuð til og söxuðum graslauk dreift yfir. Tekin af hitanum og látin standa 1-2 mínútur en síðan borin fram ásamt fetaosti, sem hver og einn setur út í eftir smekk. Lykilatriði til að súpan verði góð er að tómatarnir séu vel þroskaðir og rauðir og að notaður sé mikill pipar til að krydda hana. Tómatsalat 4 tómatar, sneiddir hálfur rauðlaukur, smátt saxaður 1msk. ólífuolía hálf msk. balsamedik salt og pipar Tómötunum er raðað á fat og stráð yfir þá lauknum, olíunni, edikinu og kryddað til. Passar sérstaklega vel með grillmat eða ristuðu brauði. Hægsteiktir tómatar með mozzarellu 12 fallega rauðir tómatar bréf ferskt timían eða oreganó 3-4 ferskar mozzarellukúlur salt og pipar ólífuolía Skerið tómatana í tvennt, þvert á kjötið. Dreifið timíani á pönnu, hellið ólífuolíu yfir, salti og pipar. Setjið vægan hita undir pönnuna Raðið tómötunum á hana með hýðið niður og kryddið þá með salti og pipar. Leyfið þeim að steikjast á annarri hliðinni í um 30-40 mínútur. Hitinn má ekki vera það mikill að kryddjurtirnar brenni. Þegar tómatarnir eru tilbúnir skerið þá ostinn í hæfilega þykkar sneiðar, setjið þær ofan á tómatana og kryddið með pipar. Einnig er hægt að nota olíuna sem tilfellur af pönnunni og setja yfir tómatana. Gott er að bera þennan rétt fram með fiski eða kjúklingi eða bara einan og sér. Varla þarf að bera sósu fram með þeim rétt Matur Mest lesið Eldsvoðinn í Reykjavík sem líkt var við náttúruhamfarir Lífið Upphitaðir afneitunarafgangar Frosta Gagnrýni Gömlu trixin úreld: Ekki pína í börn mat, múta, hóta eða uppnefna Áskorun Jólatónleikar eru ekki tónlist. Þeir eru neyðaraðgerð Gagnrýni Krakkatían: HúbbaBúbba, Eurovision og handbolti Lífið Ebba Katrín hlaut styrk úr Minningarsjóði Stefaníu Lífið Ein áhrifamesta grínleikkona Hollywood á lausu Lífið Íslenskt La(m)bubu úr gæru, soðnu kindahorni og fiskaugum Tíska og hönnun Sigurvegari Eurovision skilar bikarnum Lífið Hvert er burðarþol íslensks almennings fyrir kjaftæði? Lífið Fleiri fréttir Ráðherra tekur sjálfur viðtöl Hvert er mest óþolandi orð íslenskunnar? Heigulsleg ákvörðun Rúv, hörundsárir listamenn og versta bók flóðsins Sigurður Sævar fyllti Landsbankahúsið „Versta hljómsveit Íslandssögunnar“ segir rappara vera með sig á heilanum Kanónur í jólakósí „Djúp menning sem hefur átt sér stað og enginn telur sig ábyrgan“ Brjálað að gera á „Brjálað að gera“ Vilja minnka allt þetta neikvæða suð Munur er á manviti og mannviti Vatn og brauð íslenskra fanga: Hvað elda menn í íslenskum fangelsum? Gefur út bók um reynsluna af því að vera útilokuð Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Sjá meira
Tómatar eru bragðmestir ef þeir fá að þroskast á plöntunni og ekki síst ef þeir eru ræktaðir úti undir berum himni í mikilli sól. Bragð tómatanna breytist töluvert við eldun og verður sætara og mildara. Tómatar eru frábærir í samansoðna rétti þar sem þeir draga mjög auðveldlega fram bragð annars hráefnis auk þess sem þeir innihalda sitt eigið bragðaukandi efni. Þar sem tómathýðið er ómeltanlegt og nokkuð seigt reynist oft nauðsynlegt að afhýða tómata fyrir matreiðslu. Auðveldasta aðferðin til að ná hýðinu af er að bregða tómötunum fyrst í sjóðandi vatn og svo í kalt vatn. Við sósugerð er óþarfi að afhýða tómatana, auðveldara er að sjóða þá í sósuna, merja þá, sjóða áfram og sía svo sósuna ef hún á að vera örðulaus. Algengustu sósurnar eru auðvitað tómatsósan, sem er alveg örðulaus, pitsu- og pastasósur eru minna síaðar og að lokum er það salsasósan sem er ekkert síuð. Næringargildi niðursoðinna tómatvara er eitthvað skert miðað við ferskt hráefni auk þess sem ýmiskonar viðbótarefnum er oft blandað saman við til dæmis sykri, salti og jafnvel rot- og þráavarnarefnum. Eftir suðu má frysta tómata bæði í heilu lagi og sem mauk. Hér á eftir fara uppskriftir að gómsætum tómatréttum. Íslensk tómatsúpa 1 íslensk gulrót (ef til er, annars 1 appelsínugul íslensk paprika, lítil) 1 gul íslensk paprika, lítil 25 g íslenskt smjör 800 g íslenskir tómatar, vel þroskaðir 2 tsk. ferskt íslenskt timjan, saxað 1 tsk. ferskt íslenskt rósmarín, saxað nýmalaður pipar salt 3/4 l íslenskt vatn 2-3 msk. íslenskur graslaukur, saxaður íslenskur fetaostur til að setja út í Gulrótin og paprikan skornar í litla teninga. Smjörið brætt í potti og gulrót og paprika látnar krauma í því við fremur vægan hita í nokkrar mínútur. Tómatarnir saxaðir og settir út í ásamt kryddjurtum, nokkuð miklum pipar og salti. Hitað að suðu og látið malla við hægan hita í 25-30 mínútur. Þá er súpan smökkuð til og söxuðum graslauk dreift yfir. Tekin af hitanum og látin standa 1-2 mínútur en síðan borin fram ásamt fetaosti, sem hver og einn setur út í eftir smekk. Lykilatriði til að súpan verði góð er að tómatarnir séu vel þroskaðir og rauðir og að notaður sé mikill pipar til að krydda hana. Tómatsalat 4 tómatar, sneiddir hálfur rauðlaukur, smátt saxaður 1msk. ólífuolía hálf msk. balsamedik salt og pipar Tómötunum er raðað á fat og stráð yfir þá lauknum, olíunni, edikinu og kryddað til. Passar sérstaklega vel með grillmat eða ristuðu brauði. Hægsteiktir tómatar með mozzarellu 12 fallega rauðir tómatar bréf ferskt timían eða oreganó 3-4 ferskar mozzarellukúlur salt og pipar ólífuolía Skerið tómatana í tvennt, þvert á kjötið. Dreifið timíani á pönnu, hellið ólífuolíu yfir, salti og pipar. Setjið vægan hita undir pönnuna Raðið tómötunum á hana með hýðið niður og kryddið þá með salti og pipar. Leyfið þeim að steikjast á annarri hliðinni í um 30-40 mínútur. Hitinn má ekki vera það mikill að kryddjurtirnar brenni. Þegar tómatarnir eru tilbúnir skerið þá ostinn í hæfilega þykkar sneiðar, setjið þær ofan á tómatana og kryddið með pipar. Einnig er hægt að nota olíuna sem tilfellur af pönnunni og setja yfir tómatana. Gott er að bera þennan rétt fram með fiski eða kjúklingi eða bara einan og sér. Varla þarf að bera sósu fram með þeim rétt
Matur Mest lesið Eldsvoðinn í Reykjavík sem líkt var við náttúruhamfarir Lífið Upphitaðir afneitunarafgangar Frosta Gagnrýni Gömlu trixin úreld: Ekki pína í börn mat, múta, hóta eða uppnefna Áskorun Jólatónleikar eru ekki tónlist. Þeir eru neyðaraðgerð Gagnrýni Krakkatían: HúbbaBúbba, Eurovision og handbolti Lífið Ebba Katrín hlaut styrk úr Minningarsjóði Stefaníu Lífið Ein áhrifamesta grínleikkona Hollywood á lausu Lífið Íslenskt La(m)bubu úr gæru, soðnu kindahorni og fiskaugum Tíska og hönnun Sigurvegari Eurovision skilar bikarnum Lífið Hvert er burðarþol íslensks almennings fyrir kjaftæði? Lífið Fleiri fréttir Ráðherra tekur sjálfur viðtöl Hvert er mest óþolandi orð íslenskunnar? Heigulsleg ákvörðun Rúv, hörundsárir listamenn og versta bók flóðsins Sigurður Sævar fyllti Landsbankahúsið „Versta hljómsveit Íslandssögunnar“ segir rappara vera með sig á heilanum Kanónur í jólakósí „Djúp menning sem hefur átt sér stað og enginn telur sig ábyrgan“ Brjálað að gera á „Brjálað að gera“ Vilja minnka allt þetta neikvæða suð Munur er á manviti og mannviti Vatn og brauð íslenskra fanga: Hvað elda menn í íslenskum fangelsum? Gefur út bók um reynsluna af því að vera útilokuð Einn heitasti listamaður landsins heldur þræði Sýnilegri í senunni á meðgöngunni Það skrítnasta á djamminu: Amfetamín inni á klósetti og fólk að ríða Þetta er fólkið sem fær listamannalaun 2026 Björk og James Merry opna sýningar á Listahátíð í Reykjavík Bjó hjá Trumpara í búddistabæ í Kaliforníu Lyktarlítill dans, Lux og „metnaðarlaus stefna í íslensku“ Skilaði Kommúnistaávarpinu hálfri öld of seint en sleppur við sekt „Mér líður eins og plottið í bókinni sé að raungerast“ Helgi snýr heim: „Laus við leiðindin sem bjuggu þetta til“ Jón Ásgeirsson tónskáld er látinn Fimm fáránlegar biðraðir Íslendinga Þrír metnir hæfir til að stýra Óperunni Frumsýning á Vísi: Skoppa og Skrítla bjóða krökkunum í jólapartý Lögðu til að Gunnar og Halldór deildu Nóbelsverðlaununum Bubba svarað og „barnaleg vitleysa“ í Borgó George R. R. Martin á Íslandi: „Það er smá svalt hérna“ Skálað fyrir glæsilegustu dönsurum landsins og Jónsa úr Sigur Rós Sjá meira