Stjórnar­for­maður RÚV vill meina Ís­rael þátt­töku í Euro­vision

Stefán Jón segir að í mesta lagi skuli heimila sjálfstæðum ísraelskum listamönnum að keppa undir hlutlausum fána, að því gefnu að þeir lýsi opinberlega yfir stuðningi við grunngildi Eurovision, þar með talið mannréttindi allra.

Þetta kemur fram í grein Stefáns Jóns sem birt var á Vísi í morgun og hann skrifar í tilefni af aðalfundi Sambands evrópskra sjónvarpsstöðva sem fram fer í London á fimmtudag og föstudag. Stefán Jón segir að stund sannleikans sé runnin upp fyrir Eurovision.

„Ætti ríki sem situr undir trúverðugum ásökunum um stríðsglæpi að fá að vera áfram þátttakandi á menningarhátíð Evrópu,“ spyr Stefán Jón í greininni og vísar til þeirrar „siðferðislegu ákvörðunar“ EBU að vísa Rússum úr keppninni árið 2022 vegna innrásarinnar inn í Úkraínu.

Eitt siðferðisviðmið fyrir evrópsk fórnarlömb og annað fyrir Palestínumenn

Stefán Jón segir að fjölmörg ríki, þar með talið Ísland, hafi árið 2022 krafist þess að Rússum yrði vísað úr keppni í nafni friðar og samstöðu. „EBU sagði: „Ákvörðunin endurspeglar áhyggjur af því að, í ljósi fordæmalausrar kreppu í Úkraínu, myndi þátttaka rússnesks atriðis í keppninni þetta árið vanvirða keppnina.“ Síðan var sagt í yfirlýsingu: „Framkvæmdastjórn EBU tók ákvörðunina með hliðsjón af reglum keppninnar og gildi EBU, eftir víðtækt samráð meðal aðildarlanda.“

Nú þarf að beita sömu viðmiðum gagnvart Ísrael. Hernaðaraðgerðir þess í Gasasvæðinu hafa verið harðlega fordæmdar af alþjóðasamfélaginu fyrir alvarleg brot á alþjóðalögum. EBU getur ekki haft eitt siðferðisviðmið fyrir evrópsk fórnarlömb og annað fyrir Palestínumenn,“ segir Stefán Jón.

Um árás Hamas á Ísraela 7. október 2023 segir Stefán Jón að um hafi verið að ræða glæpi af alvarlegustu gerð sem hafi réttilega verið fordæmdir. Glæpur réttlæti þó ekki annan glæp. „Viðbrögð Ísraels hafa lagt líf meira en tveggja milljóna saklausra íbúa Gasa í rúst, fólks sem flest átti engan hlut í árás Hamas,“ segir Stefán Jón. Fimmtíu þúsund manns hafi verið drepnir, samkvæmt gögnum frá Sameinuðu þjónunum.

Formaður stjórar RÚV tekur þó fram að enginn vilji banna ísraelskum listamönnum að skapa tónlist og að málið snúist hvorki um gyðingdóm né gyðinga sem slíka. Fjöldi gyðinga víða um heim, þar á meðal í Ísrael, mótmæli stefnu ríkisstjórnar Ísraels á Gasa.

EBU taki málið til endurskoðunar

Stefán Jón segir að það sé ekki til of mikils mælst að EBU taki nú þátttöku Ísraels til endurskoðunar í opnu og gangsæju ferli þar sem raddir allra þátttökuríkja fái að hljóma.

„Um eftirfarandi tillögur ætti að ræða, með fullri virðingu:

• Fresta þátttöku Ísraels þar til alþjóðlegar rannsóknir liggja fyrir með óyggjandi niðurstöðum.
• Í mesta lagi leyfa sjálfstæðum ísraelskum listamönnum að keppa undir hlutlausum fána að því gefnu að þeir lýsi yfir stuðningi við grunngildi Eurovision, þar á meðal mannréttindi allra.
• Fylgja mannréttindaviðmiðum í reglum Eurovision, í anda alþjóðlegra íþrótta og stjórnmála og með fordæmið um Rússland til hliðsjónar.

Stund sannleikans fyrir Eurovision

Fyrir tveimur árum vonuðust margir til að ástandið í Gasa myndi lagast og gripu ekki til aðgerða gegn Ísrael. Í staðinn hefur eyðileggingin aukist dag frá degi, lík eftir lík. Yfir 15.000 börn eru látin.

Ef EBU leyfir Ísrael að taka áfram þátt við þessar aðstæður sendir það þau skilaboð að gildi Eurovision—friðhelgi, þátttaka og samstaða—séu valkvæð. Valin eftir hentugleikum.

Það er óviðunandi. Keppnin verður að standa fyrir meira en ljós og lög og gleðihopp á meðan sprengjur falla og fólk deyr unnvörpum - líka meðan söngvarar standa á sviði.

Að hafna þátttöku Ísraels núna er ekki að enda partýið heldur að krefjast þess að það endurspegli þau gildi sem við segjumst trúa á,“ segir Stefán Jón i grein sinni.

RÚV styðji við tillögu um brottvísun, komi hún fram

Málefni Eurovision voru til umræðu á fundi stjórnar RÚV þann 28. maí síðastliðinn þar sem Stefán Eiríksson útvarpsstjóri var með yfirferð um Eurovision og þátttöku Ísraels í keppninni. Var stjórninni þar upplýst um að þátttaka Ísraels í keppninni yrði rædd með einum eða öðrum hætti á aðalfundi EBU í London í byrjun júlí sem og á öðrum fundum innan EBU.

Stefán Jón bókaði þar sérstaklega að stjórnin beini þeim tilmælum til útvarpsstjóra að ef komi fram tillaga á vettvangi EBU um að vísa ísraelska ríkisútvarpinu úr samtökunum og/eða söngvakeppninni vegna framgöngu ísraelska stjórnvalda gagnvart íbúum Gasa skuli Ríkisútvarpið styðja slíka tillögu að höfðu samráði við stjórn. „Þar er vísað til fordæmis gagnvart Rússlandi og Hvíta-Rússlandi vegna óviðunandi framgöngu þeirra ríkja,“ segir í bókuninni.