Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer skrifar 21. september 2025 21:03 Háskólarnir hafi afturkallað inngöngu erlendra nemenda Áætlað er að að minnsta kosti 100 erlendir nemendur sem hafa fengið inngöngu í íslenska háskóla hafi beðið svo lengi eftir að Útlendingastofnun samþykki dvalarleyfisumsókn þeirra að háskólarnir hafi afturkallað inngöngu sumra þeirra. Í að minnsta kosti áratug hafa sumir erlendir nemendur fengið dvalarleyfi sitt eftir að haustönn er þegar hafin. Á þessu ári hefur vandamálið orðið svo umfangsmikið að það sem hefur verið vandamál einstakra nemenda hefur nú áhrif á heilar námsbrautir sem hafa hátt hlutfall erlendra nemenda. Silja Bára R. Ómarsdóttir, rektor Háskóla Íslands, hefur enn ekki sett fram stefnu fyrir allan háskólann um hvernig deildir eigi að takast á við þetta vandamál og hefur enn ekki gefið út opinbera yfirlýsingu um þessa krísu erlendra nemenda. Nemendur bíða enn eftir ákvörðun um dvalarleyfisumsókn sína Nemendur utan EES-svæðisins þurfa að fá dvalarleyfi á grundvelli náms sem gerir þeim kleift að koma inn í landið, stunda nám og vinna á Íslandi. Sumir nemendur utan EES geta fyrst dvalið í allt að 90 daga án vegabréfsáritunar meðan þeir bíða eftir dvalarleyfi sínu en aðrir eiga ekki rétt á slíku eftir upprunalandi þeirra. Háskóli Íslands er stærsti háskóli á Íslandi með flesta erlenda nemendur, þannig að eftirfarandi einblínir á HÍ en vandamálið nær einnig til nemenda við aðra háskóla. Árið 2025 fékk HÍ flestar umsóknir í sögu sinni. Umsóknum hefur fjölgað ár frá ári, en aukningin milli 2024 og 2025 var veruleg. Umsóknir bárust í febrúar og nemendur fengu ekki inntökubréf sín fyrr en um miðjan maí. Frestur Útlendingastofnunar til að skila umsóknum um dvalarleyfi var 1. júní. Í mörgum tilfellum er einfaldlega ómögulegt að fá opinber skjöl og/eða láta skjöl berast til Íslands innan tveggja vikna. Sumum erlendum nemendum tókst að uppfylla þetta næstum ómögulega markmið en hjá öðrum voru skjölin póststimpluð fyrir 1. júní en bárust UTL nokkrum dögum síðar. Sumir nemendur í báðum flokkum bíða enn eftir ákvörðun um dvalarleyfisumsókn sína þegar þessi grein er skrifuð um miðjan september. Erlendir nemendur sem hafa ekki fengið dvalarleyfi sitt, bæði þeir sem eru á Íslandi sem ferðamenn og þeir sem eru enn í heimalandi sínu, hafa ekki kennitölu eða aðgang að Uglu- og Canvas-kerfunum og hafa ekki fengið HÍ netfang. Ugla, Canvas og netföng frá háskólanum eru hvernig kennarar eiga samskipti við nemendur sína, upplýsa þá um kennsluskipulag, útvega lesefni, og þar sem nemendur skila verkefnum sínum og taka rafræn próf og kannanir. Þessi skortur á aðgangi að þessum grundvallarkerfum skapar vandamál fyrir nemendur og mikla aukavinnu fyrir kennara háskólanna og deildir. Sum námsbrautir bjóða upp á netvalkost fyrir nemendur sem eru ekki enn komnir til Íslands. Aðrar námsbrautir hafa gefið handahófskenndan frest, sem var ekki gefinn á fyrri árum þegar færri nemendur urðu fyrir áhrifum, og er ekki samræmdur milli háskóladeilda. Ef nemandi er ekki til staðar í eigin persónu fyrir ákveðna dagsetningu verður innganga hans í námið afturkölluð. Rökstuðningurinn fyrir því að afturkalla námstilboð þeirra er að seinkuð viðvera þeirra sé að rýra gæði menntunar þeirra. Sumir þessara nemenda hafa fengið bréf frá stúdentagarðum um að þeir séu að missa húsnæði sitt sem skapar enn meiri óvissa fyrir þessa nemendur. Langvarandi óvissa og möguleikinn á að missa námsplássið sitt settur allt úr skorðum hjá erlendum nemendum. ÚTL krefst þess að þiggjendur dvalarleyfa eigi mikla peninga á bankareikningi til að sanna að þeir geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Fyrir marga nemendur táknar þetta margra ára skipulag og sparnað. Að fresta inngöngu þeirra um ár getur krafist margra ára viðbótarvinnu og tekjuöflunar í heimalandi þeirra áður en þeir hafa nóg safnað til að reyna aftur. Aðrir nemendur fengu pláss í öðrum háskólum sem þeir höfnuðu til að stunda nám við háskóla á Íslandi og þeir sjá mjög eftir þessu vali. Þetta er eyðileggjandi fyrir líf þessara nemenda og fyrir alþjóðlegt orðspor íslenskra háskóla. Lausnir og aðgerðir til að aðstoða erlenda nemendur til framtíðar Til skemmri tíma litið ætti að veita nemendum sem verða fyrir áhrifum af þessari krísu mikla umönnun og stuðning frá háskólanum. Hægt er að nota viðbrögðin við kórónufaraldrinum sem fyrirmynd og hægt er að mæla með því að kennarar bjóði upp á eins mikla fjarkennslu og þeir mögulega geta og veiti kennurum auka stuðning til að hjálpa þeim að undirbúa viðbótarnámsefni á netinu. Það er mögulegt að rektorinn gefi hinum ýmsu deildum leiðbeiningar um að falla frá handahófskenndum frestum fyrir inngöngu á þessu ári. Til lengri tíma litið er ljóst að þetta er stofnanabrestur sem á rætur að rekja til skorts á skipulagningu og samskiptum milli háskólanna og ÚTL. Með hliðsjón af fleiri umsækjendum en búist var við gæti Háskóli Íslands lagt meiri mannafla í mat á umsóknum þannig að inntökur bærust í apríl. Þetta myndi gefa nemendum meiri tíma til að senda skjöl sín til ÚTL og gæfi ÚTL meiri tíma á vorin til að afgreiða námsumsóknir. ÚTL verður lítt úr verki við mat á námsumsóknum yfir sumarmánuðina þegar flestir starfsmenn eru í sumarfríi. Þeir gætu skipt sumarfríi og ráðið aukið starfsfólk til að forgangsraða umsóknum um dvalarleyfi á grundvelli náms þannig að allar samþykktir eða höfnun bærust í júlí, sem gæfi nemendum nægan tíma til að flytja til Íslands fyrir upphaf annar. Þessar breytingar mundu koma í veg fyrir að þessi krísa gerist ekki aftur í framtíðinni. Höfundur er eldfjallafræðingur og nemi í íslensku sem öðru máli Heimildir „Rauða borðið 18. sept. - Erlendir stúdentar”. 2025. Samstöðin. https://www.youtube.com/watch?v=E59mYJIzTIs [Sótt 19. sept. 2025.] No Borders Iceland. 2025. „What is happening at the University of Iceland?”. Netútgáfan. https://nobordersiceland.org/writings-and-articles/what-is-happening-at-the-university-of-iceland [Sótt 19. sept. 2025.] Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Háskólar Mest lesið Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun Be Kind - ekki kind Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir ,Perla Magnúsdóttir Skoðun Viðreisn afhjúpar sig endanlega Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Illa verndaðir Íslendingar Sighvatur Björgvinsson Skoðun Móðir í Breiðholti hjólar 5.000 kílómetra Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun PCOS: Er ódýrara að halda heilsu eða meðhöndla veikindi? Elísa Ósk Línadóttir Skoðun Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer Skoðun Heimalestur – gæðastund en ekki grátur og gnístan tanna Svava Þ. Hjaltalín Skoðun Frelsi til sölu Erling Kári Freysson Skoðun Hróplegt óréttlæti í lífeyrismálum Finnbjörn A. Hermansson Skoðun Skoðun Skoðun PCOS: Er ódýrara að halda heilsu eða meðhöndla veikindi? Elísa Ósk Línadóttir skrifar Skoðun Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer skrifar Skoðun Be Kind - ekki kind Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir ,Perla Magnúsdóttir skrifar Skoðun Illa verndaðir Íslendingar Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Viðreisn afhjúpar sig endanlega Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heimalestur – gæðastund en ekki grátur og gnístan tanna Svava Þ. Hjaltalín skrifar Skoðun Frelsi til sölu Erling Kári Freysson skrifar Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar Skoðun Móðir í Breiðholti hjólar 5.000 kílómetra Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Viðreisn lætur verkin tala Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Sterkara framhaldsskólakerfi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Eru Íslendingar feigir? Olíuvinnsla! Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Ástæðan fyrir því að við þurfum möguleika á dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm? Innflutningur á hatursorðræðu til Íslands! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar Skoðun Lýðræðið tekið úr höndum nemenda í Lundarskóla Benedikt Már Þorvaldsson skrifar Skoðun Geðheilbrigði er mannréttindamál Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Stuðningsyfirlýsing forstöðumanna Sólheima Elfa Björk Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar Skoðun Tími skyndilausna á húsnæðismarkaði er liðinn Gunnar Axel Axelsson skrifar Skoðun Lýðræði í mótvindi Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Orka Breiðafjarðar Ingólfur Hermannsson skrifar Skoðun Axarvegur styttir leiðina milli Suðurlands og Egilsstaða um tæpa 70 km Kristján Ingimarsson skrifar Skoðun Ríkisstjórnin svíkur verkafólk: Ætlar að leggja niður jöfnunarframlagið Vilhjálmur Birgisson skrifar Skoðun Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Greinin vex í þá átt sem hún er beygð: Um umdeildar sameiningarþreifingar HA og Bifrastar Guðmundur Oddsson skrifar Skoðun Eigum við samleið Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarmorð Palestínu Guðný Gústafsdóttir skrifar Sjá meira
Háskólarnir hafi afturkallað inngöngu erlendra nemenda Áætlað er að að minnsta kosti 100 erlendir nemendur sem hafa fengið inngöngu í íslenska háskóla hafi beðið svo lengi eftir að Útlendingastofnun samþykki dvalarleyfisumsókn þeirra að háskólarnir hafi afturkallað inngöngu sumra þeirra. Í að minnsta kosti áratug hafa sumir erlendir nemendur fengið dvalarleyfi sitt eftir að haustönn er þegar hafin. Á þessu ári hefur vandamálið orðið svo umfangsmikið að það sem hefur verið vandamál einstakra nemenda hefur nú áhrif á heilar námsbrautir sem hafa hátt hlutfall erlendra nemenda. Silja Bára R. Ómarsdóttir, rektor Háskóla Íslands, hefur enn ekki sett fram stefnu fyrir allan háskólann um hvernig deildir eigi að takast á við þetta vandamál og hefur enn ekki gefið út opinbera yfirlýsingu um þessa krísu erlendra nemenda. Nemendur bíða enn eftir ákvörðun um dvalarleyfisumsókn sína Nemendur utan EES-svæðisins þurfa að fá dvalarleyfi á grundvelli náms sem gerir þeim kleift að koma inn í landið, stunda nám og vinna á Íslandi. Sumir nemendur utan EES geta fyrst dvalið í allt að 90 daga án vegabréfsáritunar meðan þeir bíða eftir dvalarleyfi sínu en aðrir eiga ekki rétt á slíku eftir upprunalandi þeirra. Háskóli Íslands er stærsti háskóli á Íslandi með flesta erlenda nemendur, þannig að eftirfarandi einblínir á HÍ en vandamálið nær einnig til nemenda við aðra háskóla. Árið 2025 fékk HÍ flestar umsóknir í sögu sinni. Umsóknum hefur fjölgað ár frá ári, en aukningin milli 2024 og 2025 var veruleg. Umsóknir bárust í febrúar og nemendur fengu ekki inntökubréf sín fyrr en um miðjan maí. Frestur Útlendingastofnunar til að skila umsóknum um dvalarleyfi var 1. júní. Í mörgum tilfellum er einfaldlega ómögulegt að fá opinber skjöl og/eða láta skjöl berast til Íslands innan tveggja vikna. Sumum erlendum nemendum tókst að uppfylla þetta næstum ómögulega markmið en hjá öðrum voru skjölin póststimpluð fyrir 1. júní en bárust UTL nokkrum dögum síðar. Sumir nemendur í báðum flokkum bíða enn eftir ákvörðun um dvalarleyfisumsókn sína þegar þessi grein er skrifuð um miðjan september. Erlendir nemendur sem hafa ekki fengið dvalarleyfi sitt, bæði þeir sem eru á Íslandi sem ferðamenn og þeir sem eru enn í heimalandi sínu, hafa ekki kennitölu eða aðgang að Uglu- og Canvas-kerfunum og hafa ekki fengið HÍ netfang. Ugla, Canvas og netföng frá háskólanum eru hvernig kennarar eiga samskipti við nemendur sína, upplýsa þá um kennsluskipulag, útvega lesefni, og þar sem nemendur skila verkefnum sínum og taka rafræn próf og kannanir. Þessi skortur á aðgangi að þessum grundvallarkerfum skapar vandamál fyrir nemendur og mikla aukavinnu fyrir kennara háskólanna og deildir. Sum námsbrautir bjóða upp á netvalkost fyrir nemendur sem eru ekki enn komnir til Íslands. Aðrar námsbrautir hafa gefið handahófskenndan frest, sem var ekki gefinn á fyrri árum þegar færri nemendur urðu fyrir áhrifum, og er ekki samræmdur milli háskóladeilda. Ef nemandi er ekki til staðar í eigin persónu fyrir ákveðna dagsetningu verður innganga hans í námið afturkölluð. Rökstuðningurinn fyrir því að afturkalla námstilboð þeirra er að seinkuð viðvera þeirra sé að rýra gæði menntunar þeirra. Sumir þessara nemenda hafa fengið bréf frá stúdentagarðum um að þeir séu að missa húsnæði sitt sem skapar enn meiri óvissa fyrir þessa nemendur. Langvarandi óvissa og möguleikinn á að missa námsplássið sitt settur allt úr skorðum hjá erlendum nemendum. ÚTL krefst þess að þiggjendur dvalarleyfa eigi mikla peninga á bankareikningi til að sanna að þeir geti framfleytt sér meðan á námi stendur. Fyrir marga nemendur táknar þetta margra ára skipulag og sparnað. Að fresta inngöngu þeirra um ár getur krafist margra ára viðbótarvinnu og tekjuöflunar í heimalandi þeirra áður en þeir hafa nóg safnað til að reyna aftur. Aðrir nemendur fengu pláss í öðrum háskólum sem þeir höfnuðu til að stunda nám við háskóla á Íslandi og þeir sjá mjög eftir þessu vali. Þetta er eyðileggjandi fyrir líf þessara nemenda og fyrir alþjóðlegt orðspor íslenskra háskóla. Lausnir og aðgerðir til að aðstoða erlenda nemendur til framtíðar Til skemmri tíma litið ætti að veita nemendum sem verða fyrir áhrifum af þessari krísu mikla umönnun og stuðning frá háskólanum. Hægt er að nota viðbrögðin við kórónufaraldrinum sem fyrirmynd og hægt er að mæla með því að kennarar bjóði upp á eins mikla fjarkennslu og þeir mögulega geta og veiti kennurum auka stuðning til að hjálpa þeim að undirbúa viðbótarnámsefni á netinu. Það er mögulegt að rektorinn gefi hinum ýmsu deildum leiðbeiningar um að falla frá handahófskenndum frestum fyrir inngöngu á þessu ári. Til lengri tíma litið er ljóst að þetta er stofnanabrestur sem á rætur að rekja til skorts á skipulagningu og samskiptum milli háskólanna og ÚTL. Með hliðsjón af fleiri umsækjendum en búist var við gæti Háskóli Íslands lagt meiri mannafla í mat á umsóknum þannig að inntökur bærust í apríl. Þetta myndi gefa nemendum meiri tíma til að senda skjöl sín til ÚTL og gæfi ÚTL meiri tíma á vorin til að afgreiða námsumsóknir. ÚTL verður lítt úr verki við mat á námsumsóknum yfir sumarmánuðina þegar flestir starfsmenn eru í sumarfríi. Þeir gætu skipt sumarfríi og ráðið aukið starfsfólk til að forgangsraða umsóknum um dvalarleyfi á grundvelli náms þannig að allar samþykktir eða höfnun bærust í júlí, sem gæfi nemendum nægan tíma til að flytja til Íslands fyrir upphaf annar. Þessar breytingar mundu koma í veg fyrir að þessi krísa gerist ekki aftur í framtíðinni. Höfundur er eldfjallafræðingur og nemi í íslensku sem öðru máli Heimildir „Rauða borðið 18. sept. - Erlendir stúdentar”. 2025. Samstöðin. https://www.youtube.com/watch?v=E59mYJIzTIs [Sótt 19. sept. 2025.] No Borders Iceland. 2025. „What is happening at the University of Iceland?”. Netútgáfan. https://nobordersiceland.org/writings-and-articles/what-is-happening-at-the-university-of-iceland [Sótt 19. sept. 2025.]
Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun
Skoðun Opinn og alþjóðlegur: Krísa erlendra nemenda við íslenska háskóla Melissa Anne Pfeffer skrifar
Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar
Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar
Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar
Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar
Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar
Skoðun Axarvegur styttir leiðina milli Suðurlands og Egilsstaða um tæpa 70 km Kristján Ingimarsson skrifar
Skoðun Ríkisstjórnin svíkur verkafólk: Ætlar að leggja niður jöfnunarframlagið Vilhjálmur Birgisson skrifar
Skoðun Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson skrifar
Skoðun Greinin vex í þá átt sem hún er beygð: Um umdeildar sameiningarþreifingar HA og Bifrastar Guðmundur Oddsson skrifar
Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun