Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Lovísa Arnardóttir og Erla Björg Gunnarsdóttir skrifa 21. október 2025 23:42 Sonja Ýr, formaður BSRB, segir launamisrétti og ofbeldi staðreynd sem konur búi við. Kvennaverkfallið sé samstöðuaðgerð . Vísir/Anton Brink Á föstudag eru konur og kvár hvött til að leggja niður launuð sem og ólaunuð störf eins og konur gerðu fyrst árið 1975 þegar fyrsti kvennafrídagurinn var haldinn. Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB, segir hafa verið ákall um heilsdagsverkfall og því sé slíkt verkfall boðað í ár. Hún segir sérstaklega horft til kvenna í æðri stöðum og að hún voni að öllum verði gert kleift að taka þátt sem það vilja. „Við hvetjum konur og kvár til þátttöku, en sömuleiðis atvinnurekendur, að þeir stuðli að því og geri konum og kvárum kleift að taka þátt, og sérstaklega þar sem fólk er láglaunastörfum, sérstaklega út frá launum, að þeir geri þeim kleift að taka þátt og missi ekki launin sín,“ segir Sonja sem var til viðtals í kvöldfréttum Sýnar um skipulagið. Kjara- og mannauðssvið ríkisins hefur gefið út að konur og kvár geti farið út vinnu klukkan 13.30 og muni ekki upplifa skerðingu á launum. Sonja segir það sömu leiðbeiningar og voru gefnar út árið 2023 þegar síðasta kvennaverkfall var haldið. Hún hafi ekki heyrt af því að fólk hafi upplifað skerðingu þá og hafi ekki áhyggjur af því núna. „Það er gríðarleg stemning og eftirvænting fyrir deginum. Sum ætla að taka þetta á pönkinu en þá viljum við að það sé sérstaklega haft í huga þau sem eru í viðkvæmri stöðu á vinnumarkaði og þeim sé gert kleift að taka þátt.“ Barátta fyrir jafnrétti í hversdegi Spurð um bakslag og hvort það sé raunverulegt þegar konur eru í nánast öllum æðstu stöðum í landinu, í háskóla, ráðuneytum og lögreglu til dæmis. „Í grunninn erum við að horfa til þess að þetta er barátta fyrir jafnrétti í hversdagslegu lífi allra kvenna og kvára. Konur sem starfa kannski við ræstingar eða fiskvinnslu eða í heilbrigðisþjónustu, það breytir ekki þeirra daglegu lífi varðandi mögulegt launamisrétti, ofbeldi eða ólaunuðu störfin að konur veljist í valdastöður.“ Sonja segir að á þessum tímamótum sé þó sérstaklega horft til þessara kvenna sem fylli þessar stöður. Að þær grípi til aðgerða svo konur og kvár þurfi ekki að bíða í áratugi eftir því að launamunurinn hverfi eða eftir raunverulegum aðgerðum gegn ofbeldi. OECD og fleiri stofnanir hafi gefið út að ofbeldi gegn konum sé faraldur og honum sé viðhaldið með samfélagslegu samþykki. Sonja segir það grundvallarhugsun við verkfallið 1975, og núna, að með því að leggja niður störf, sama hvort það sé í vinnunni eða á heimilinu, eigi verkfallið að sýna hvað konur leggja fram og hvernig það hefur áhrif að þær séu ekki til staðar. Það eigi að sýna hvaða verðmætum þær skili til samfélagsins. „Þrátt fyrir að atvinnuþátttaka kvenna sé hvað mest á Íslandi í samanburði við heiminn, og þær eru sannarlega að leggja sitt af mörkum til verðmætasköpunar, eiginlega mest á heimsvísu, þá búa þær enn við vanmat á launum, ofbeldi og misrétti í verkaskiptingu heima fyrir.“ Hreyfing sem ali á kvenhatri að festa rætur Sonja segir einnig merki um að á Íslandi sé að festa rætur hreyfingar sem ali á hatri gagnvart konum, hinsegin fólki og fólki af erlendum uppruna. „Þetta er samstöðuvettvangur til að bregðast við þessari stöðu.“ Hvað varðar þau sem hafa áhyggjur af því að þau eigi ekki rétt af því að ganga út vegna góðrar stöðu sinnar eða hárra launa segir Sonja að verkfallið sé fyrst og fremst táknræn aðgerð um samstöðu. „Til að sýna að við stöndum saman um að krefjast breytinga. Þannig við vonumst til þess að öll komi, hvaða stöðu sem þau gegn í samfélaginu.“ Varðandi það að verkfallið sé tímaskekkja eða sé gamaldags segir Sonja skýrar staðreyndir um það misrétti sem konur og kvár búi við. „Þetta er samstöðuaðgerð og við mætum þar til við þurfum ekki að mæta lengur.“ Kvennafrídagurinn Kvennaverkfall Kynbundið ofbeldi Jafnréttismál Mest lesið Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Innlent Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Erlent „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Innlent Lýstu yfir hættustigi vegna flugvélar í vanda Innlent „Alvarlegt áfall á Grundartanga” sem beri að bregðast við hratt Innlent Kynfræðsla ekki endilega forgangsatriði í fermingarfræðslu Innlent Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun Innlent Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Erlent Fjölgun á þeim sem lögregla fylgir úr landi Innlent Fleiri fréttir „Vonbrigði hvað kom lítið út úr fundinum í gær“ Fangavörður rekinn fyrir að stela af fanga Óvissa á Grundartanga og flugumferðarstjórar funda Hafsteinn Dan tekur við formennsku í refsiréttarnefnd Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun „Alvarlegt áfall á Grundartanga” sem beri að bregðast við hratt Ný samnorræn og baltnesk gervigreindarmiðstöð opnuð í dag „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Lýstu yfir hættustigi vegna flugvélar í vanda Fjölgun á þeim sem lögregla fylgir úr landi Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Kynfræðsla ekki endilega forgangsatriði í fermingarfræðslu Fleiri stöðugildi sjúkraþjálfara muni fara í skriffinnsku „Þessi starfsemi er komin til að vera“ Samþykktu leiðtogaprófkjör hjá Viðreisn í Reykjavík Kannast ekki við gagnrýni á fegurðarsamkeppni ungmenna Ekki sé gagnlegt að etja Krabbameinsfélaginu og Ljósinu saman Stöðva framleiðslu í álverinu á Grundartanga Óvissustig vegna snjóflóðahættu í Ólafsfjarðarmúla Olíuboranir að hefjast beint norður af Íslandi Óttast afleiðingar þess að fjársterkari kaupendur sitji einir að markaðnum Fermingarfræðslan umdeilda stappi nærri sturlun Fundi frestað þar til á morgun Stopp á fasteignamarkaði, Miðflokkur á flugi og fegurðarsamkeppni Barn flutt á sjúkrahús eftir að hafa lent undir bíl Flugvél snúið til Keflavíkur vegna bilunar Skipta út hraðhleðslustöðinni vegna bilunar Verktakar hyggjast leita réttar síns eftir að ríkið rifti samningi Fuglaflensa greinist í refum Sjá meira
„Við hvetjum konur og kvár til þátttöku, en sömuleiðis atvinnurekendur, að þeir stuðli að því og geri konum og kvárum kleift að taka þátt, og sérstaklega þar sem fólk er láglaunastörfum, sérstaklega út frá launum, að þeir geri þeim kleift að taka þátt og missi ekki launin sín,“ segir Sonja sem var til viðtals í kvöldfréttum Sýnar um skipulagið. Kjara- og mannauðssvið ríkisins hefur gefið út að konur og kvár geti farið út vinnu klukkan 13.30 og muni ekki upplifa skerðingu á launum. Sonja segir það sömu leiðbeiningar og voru gefnar út árið 2023 þegar síðasta kvennaverkfall var haldið. Hún hafi ekki heyrt af því að fólk hafi upplifað skerðingu þá og hafi ekki áhyggjur af því núna. „Það er gríðarleg stemning og eftirvænting fyrir deginum. Sum ætla að taka þetta á pönkinu en þá viljum við að það sé sérstaklega haft í huga þau sem eru í viðkvæmri stöðu á vinnumarkaði og þeim sé gert kleift að taka þátt.“ Barátta fyrir jafnrétti í hversdegi Spurð um bakslag og hvort það sé raunverulegt þegar konur eru í nánast öllum æðstu stöðum í landinu, í háskóla, ráðuneytum og lögreglu til dæmis. „Í grunninn erum við að horfa til þess að þetta er barátta fyrir jafnrétti í hversdagslegu lífi allra kvenna og kvára. Konur sem starfa kannski við ræstingar eða fiskvinnslu eða í heilbrigðisþjónustu, það breytir ekki þeirra daglegu lífi varðandi mögulegt launamisrétti, ofbeldi eða ólaunuðu störfin að konur veljist í valdastöður.“ Sonja segir að á þessum tímamótum sé þó sérstaklega horft til þessara kvenna sem fylli þessar stöður. Að þær grípi til aðgerða svo konur og kvár þurfi ekki að bíða í áratugi eftir því að launamunurinn hverfi eða eftir raunverulegum aðgerðum gegn ofbeldi. OECD og fleiri stofnanir hafi gefið út að ofbeldi gegn konum sé faraldur og honum sé viðhaldið með samfélagslegu samþykki. Sonja segir það grundvallarhugsun við verkfallið 1975, og núna, að með því að leggja niður störf, sama hvort það sé í vinnunni eða á heimilinu, eigi verkfallið að sýna hvað konur leggja fram og hvernig það hefur áhrif að þær séu ekki til staðar. Það eigi að sýna hvaða verðmætum þær skili til samfélagsins. „Þrátt fyrir að atvinnuþátttaka kvenna sé hvað mest á Íslandi í samanburði við heiminn, og þær eru sannarlega að leggja sitt af mörkum til verðmætasköpunar, eiginlega mest á heimsvísu, þá búa þær enn við vanmat á launum, ofbeldi og misrétti í verkaskiptingu heima fyrir.“ Hreyfing sem ali á kvenhatri að festa rætur Sonja segir einnig merki um að á Íslandi sé að festa rætur hreyfingar sem ali á hatri gagnvart konum, hinsegin fólki og fólki af erlendum uppruna. „Þetta er samstöðuvettvangur til að bregðast við þessari stöðu.“ Hvað varðar þau sem hafa áhyggjur af því að þau eigi ekki rétt af því að ganga út vegna góðrar stöðu sinnar eða hárra launa segir Sonja að verkfallið sé fyrst og fremst táknræn aðgerð um samstöðu. „Til að sýna að við stöndum saman um að krefjast breytinga. Þannig við vonumst til þess að öll komi, hvaða stöðu sem þau gegn í samfélaginu.“ Varðandi það að verkfallið sé tímaskekkja eða sé gamaldags segir Sonja skýrar staðreyndir um það misrétti sem konur og kvár búi við. „Þetta er samstöðuaðgerð og við mætum þar til við þurfum ekki að mæta lengur.“
Kvennafrídagurinn Kvennaverkfall Kynbundið ofbeldi Jafnréttismál Mest lesið Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Innlent Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Innlent Gerðu árás á rússneska efnaverksmiðju í Bryansk Erlent „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Innlent Lýstu yfir hættustigi vegna flugvélar í vanda Innlent „Alvarlegt áfall á Grundartanga” sem beri að bregðast við hratt Innlent Kynfræðsla ekki endilega forgangsatriði í fermingarfræðslu Innlent Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun Innlent Trump gæti veitt sjálfum sér tugi milljarða í bætur frá eigin stjórn Erlent Fjölgun á þeim sem lögregla fylgir úr landi Innlent Fleiri fréttir „Vonbrigði hvað kom lítið út úr fundinum í gær“ Fangavörður rekinn fyrir að stela af fanga Óvissa á Grundartanga og flugumferðarstjórar funda Hafsteinn Dan tekur við formennsku í refsiréttarnefnd Klórar sér í kollinum yfir kvennaverkfallinu Hálfsdagslokun leikskóla skyndilega orðin að heilsdagslokun „Alvarlegt áfall á Grundartanga” sem beri að bregðast við hratt Ný samnorræn og baltnesk gervigreindarmiðstöð opnuð í dag „Það getur einhver verið að tæla barnið þitt fyrir framan þig“ Lýstu yfir hættustigi vegna flugvélar í vanda Fjölgun á þeim sem lögregla fylgir úr landi Skýrt ákall um heilsdagsverkfall á kvennafrídegi í ár Kynfræðsla ekki endilega forgangsatriði í fermingarfræðslu Fleiri stöðugildi sjúkraþjálfara muni fara í skriffinnsku „Þessi starfsemi er komin til að vera“ Samþykktu leiðtogaprófkjör hjá Viðreisn í Reykjavík Kannast ekki við gagnrýni á fegurðarsamkeppni ungmenna Ekki sé gagnlegt að etja Krabbameinsfélaginu og Ljósinu saman Stöðva framleiðslu í álverinu á Grundartanga Óvissustig vegna snjóflóðahættu í Ólafsfjarðarmúla Olíuboranir að hefjast beint norður af Íslandi Óttast afleiðingar þess að fjársterkari kaupendur sitji einir að markaðnum Fermingarfræðslan umdeilda stappi nærri sturlun Fundi frestað þar til á morgun Stopp á fasteignamarkaði, Miðflokkur á flugi og fegurðarsamkeppni Barn flutt á sjúkrahús eftir að hafa lent undir bíl Flugvél snúið til Keflavíkur vegna bilunar Skipta út hraðhleðslustöðinni vegna bilunar Verktakar hyggjast leita réttar síns eftir að ríkið rifti samningi Fuglaflensa greinist í refum Sjá meira